In 2020 werd een nieuw artikel 29quater ingevoegd in de wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer (hierna: wegverkeerswet) dat aan de lokale besturen de mogelijkheid geeft om in zijn reglementen of verordeningen administratieve geldboetes te bepalen voor beperkte snelheidsovertredingen. Hoewel de wet van 24 juni 2013 betreffende de gemeentelijke administratieve sancties niet van toepassing is, wordt ondertussen genoegzaam gesproken van 'GAS 5' indien wordt gerefereerd naar deze nieuwe sanctieprocedure voor de beperkte snelheidsovertredingen. Dit om reden dat de procedure gelijklopend is en gevoerd wordt door de gemeentelijke sanctionerend ambtenaar.
Overdreven of onaangepaste snelheid is een doorslaggevende factor in één op de drie ongevallen met lichamelijk letsel. Ondanks de vele bewustwordingscampagnes is te snel rijden bij veel bestuurders een automatisme geworden dat dikwijls niet meer in vraag wordt gesteld. Door gebruik te maken van de wettelijke mogelijkheid om bepaalde snelheidsovertredingen, op plaatsen waar de snelheid beperkt is tot 30 of 50 km, per uur, te sanctioneren met gemeentelijke administratieve geldboetes, kan de gemeente het handhavingsluik van deze overtredingen in eigen handen en beheer nemen. Handhaving is noodzakelijk om te werken aan de gedragsverandering van de bestuurders die de geldende snelheidsbeperkingen niet respecteren. GAS 5 biedt de mogelijkheid om extra in te zetten op een allesomvattend verkeersveiligheidsbeleid met als doel de (verkeers)veiligheid en de leefbaarheid in de gemeente te vergroten. De nieuwe (boete)inkomsten zullen op hun beurt geïnvesteerd kunnen worden in het mobiliteits-, veiligheids- of algemeen beleid.
Het nieuwe artikel 29quater wegverkeerswet bepaalt dat gemeenteraden alleen administratieve geldboetes kunnen bepalen voor beperkte snelheidsovertredingen als aan de volgende voorwaarden is voldaan:
1. Het betreft een overschrijding van de toegelaten maximumsnelheid met niet meer dan 20 kilometer, per uur: de gemeten snelheid wordt daarbij gecorrigeerd op dezelfde wijze als bij een strafrechtelijke afhandeling. Zo wordt de strafrechtelijke tolerantiemarge van 6 km, per uur, doorgetrokken naar de administratieve sanctionering.
2. De snelheidsovertredingen worden begaan op een plaats waar de snelheid beperkt is tot 30 of 50 kilometer per uur: elke plaats (ook bijvoorbeeld een fietsstraat) waar een snelheidsbeperking geldt van 30 of 50 km per uur kan het voorwerp uitmaken van een gemeentelijk politiereglement tot het invoeren van GAS 5. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen de plaatsen waar de snelheid beperkt is via zoneborden of plaatsen waar de snelheid is beperkt door specifieke borden. De regeling geldt niet in woonerven, want daar is de snelheid beperkt tot 20 km, per uur. De regeling geldt ook niet voor autosnelwegen. De regeling geldt ongeacht de wegbeheerder.
3. Het gaat om snelheidsovertredingen vastgesteld met automatisch werkende toestellen die volledig worden gefinancierd door de lokale overheid: zowel bemande als onbemande camera’s als vaste en mobiele camera’s kunnen worden gebruikt om de snelheidsovertredingen vast te stellen. Het moet wel gaan om automatisch werkende toestellen die behoren tot de eigen infrastructuur van de lokale overheid, ongeacht de plaats waar die apparatuur zich bevindt. Dat betekent dat:
- zowel de bevestigingsstructuur (zoals de paal of camera) als de randinfrastructuur (zoals de wegkantkast) volledig gefinancierd moeten zijn door de lokale overheid (gemeente of lokale politie);
- cofinanciering op lokaal niveau mogelijk is (bijvoorbeeld tussen lokale politie en gemeente). Cofinanciering tussen gewest en gemeente is niet mogelijk. De automatisch werkende toestellen van het gewest die zich langs een gemeenteweg bevinden, zullen geen aanleiding kunnen geven tot een gemeentelijke administratieve geldboete. Omgekeerd kunnen automatisch werkende toestellen van de gemeente langs een gewestweg wel tot een gemeentelijke administratieve geldboete leiden.
4. De snelheidsovertredingen worden begaan door meerderjarige natuurlijke personen of door rechtspersonen: minderjarige overtreders vallen niet onder het toepassingsgebied van GAS 5 en zullen steeds strafrechtelijk worden vervolgd. Voor rechtspersonen is artikel 67ter wegverkeerswet van toepassing. Artikel 67ter wegverkeerswet voorziet voor rechtspersonen een verplichting om de identiteit van de onmiskenbare bestuurder op het ogenblik van de feiten mee te delen of, indien zij die niet kennen, de identiteit van de persoon die verantwoordelijk is voor het voertuig.
5. Er wordt niet gelijktijdig een andere overtreding vastgesteld: de gemeenten mogen niet sanctioneren met GAS wanneer er gelijktijdig een andere inbreuk vastgesteld wordt die strafrechtelijk wordt vervolgd. Voorbeelden:
- een bestuurder wordt geflitst in de bebouwde kom wegens te snel rijden maar tegelijkertijd rijdt deze betrokkene ook door het rood licht;
- een bestuurder wordt geflitst wegens te snel rijden in een zone 50 maar er wordt ook vastgesteld dat de persoon niet over een geldig rijbewijs beschikt.
Bij dergelijke combi-overtredingen kan GAS 5 niet worden toegepast. Deze vijf voorwaarden moeten cumulatief worden vervuld, zo niet kan de sanctionerend ambtenaar niet optreden ten aanzien van de snelheidsovertredingen en blijft de strafrechtelijke procedure van toepassing. De keuze om, binnen de grenzen van het decreet, beperkte snelheidsovertredingen te bestraffen met een gemeentelijke administratieve geldboete ligt bij de gemeenteraad. Wordt voor GAS 5 gekozen, dan worden de beperkte snelheidsovertredingen niet langer strafrechtelijk bestraft, mits ze voldoen aan de voorwaarden gesteld in artikel 29quater wegverkeerswet. Omgekeerd, wordt er niet voor GAS 5 gekozen, dan blijft de bestaande strafrechtelijke afhandeling van toepassing.
De procedure wordt gevoerd door de sanctionerend ambtenaar en loopt als volgt:
- de vaststeller moet zijn proces-verbaal (pv) binnen de veertien dagen na vaststelling van de overtreding aan de sanctionerend ambtenaar bezorgen;
- de sanctionerend ambtenaar moet binnen de veertien dagen na de dag van ontvangst van het pv, dit pv en de beslissing met bedrag van de boete aan de overtreder bezorgen; hierbij worden volgende persoonsgegevens verwerkt door de sanctionerend ambtenaar: naam, voornaam, rijksregisternummer, geboortedatum en -plaats, nummerplaat);
- de overtreder moet de boete betalen binnen de dertig dagen na kennisgeving van de beslissing, tenzij verweer werd ingediend;
- de overtreder kan binnen de dertig dagen na kennisgeving van de beslissing schriftelijk verweer indienen tegen de beslissing van de sanctionerend ambtenaar. Een mondeling verweer is niet mogelijk;
- de sanctionerend ambtenaar moet binnen de dertig dagen na de dag van ontvangst van het verweer een beslissing nemen omtrent de ontvankelijkheid en gegrondheid van het verweer en moet deze beslissing ter kennis geven van de overtreder binnen diezelfde termijn;
- het verweer wordt als gegrond beschouwd wanneer de sanctionerend ambtenaar niet binnen de dertig dagen na de dag van ontvangst van het verweer een beslissing heeft genomen;
- de overtreder kan binnen de maand na de kennisgeving van de beslissing van de sanctionerend ambtenaar beroep instellen bij de politierechtbank.
Administratieve geldboeten: de bedragen van de administratieve geldboetes die de gemeenteraad in zijn reglement bepaalt, moeten gelijk zijn aan de bedragen die de Vlaamse Regering bepaalt. De administratieve en de strafrechtelijke boetes zijn met andere woorden eender. Het tarief van de administratieve boetes komt overeen met de tarieven van de onmiddellijke inningen. Momenteel zijn de boetebedragen als volgt vastgesteld:
- voor de eerste tien kilometer, per uur, boven de toegelaten maximumsnelheid bedraagt de som 53 EUR;
- binnen de bebouwde kom, in een zone 30 of schoolomgeving wordt boven de eerste tien kilometer, per uur, boven de toegelaten maximumsnelheid de som van 53 EUR met telkens 11 EUR vermeerderd voor elke bijkomende kilometer per uur waarmee de toegelaten maximumsnelheid wordt overschreden;
- in alle andere gevallen wordt boven de eerste tien kilometer, per uur, boven de toegelaten maximumsnelheid de som van 53 EUR vermeerderd met telkens 6 EUR voor elke bijkomende kilometer, per uur, waarmee de toegelaten maximumsnelheid wordt overschreden.
De GAS-boetes voor de lichte snelheidsovertredingen worden volledig geïnd ten voordele van het lokale bestuur.
Implementatie: de automatisch werkende toestellen die momenteel volledig gefinancierd zijn met lokale middelen en die bijgevolg in aanmerking komen om vaststellingen te doen die in aanmerking komen voor GAS-afhandeling zijn:
In 2021 werden er binnen de politiezone Waasland-Noord een 12 000 overtredingen vastgesteld op overdreven snelheid die in aanmerking kwamen voor GAS 5, waarvan de helft op grondgebied Beveren en een kwart op grondgebied Sint-Gillis-Waas en Stekene.
De (sanctionerend ambtenaar van de) gemeente Beveren zal instaan voor de verwerking van alle overtredingen binnen de politiezone Waasland-Noord en dit tot en met de eerste aanmaning en eventuele juridische procedures. De boetes worden betaald aan de gemeente op wiens grondgebied de overtreding is vastgesteld. Blijven boetes niet betaald, dan wordt het debiteurenbeheer verder opgevolgd door de gemeente-schuldeiser van de betreffende boete. In dit kader zal er tussen de gemeente Beveren enerzijds en de gemeente Stekene en Sint-Gillis-Waas anderzijds een samenwerkingsovereenkomst worden afgesloten. Er wordt initieel een dossierkost afgesproken van 10 euro per dossier. Dit omvat software-, personeels- en overheadkosten. Na één jaar zal deze vergoeding worden geëvalueerd.
Het politiereglement betreffende de beperkte snelheidsovertredingen treedt in werking op 1 maart 2024.
Wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer, artikel 29quater.
Nieuwe gemeentewet, artikel 119, 119 bis en 135 § 2.
Decreet lokaal bestuur.
De gemeente Beveren voert krachtens artikel 29 quater van de wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer de gemeentelijke administratieve sancties in voor de bestraffing van de beperkte snelheidsovertredingen. Doordat de gemeente de bestuurlijke afhandeling van de beperkte snelheidsovertredingen invoert, kunnen deze overtredingen niet langer strafrechtelijk worden vervolgd.
De gemeente Beveren is gebonden aan de voorwaarden en procedure, zoals bepaald in het artikel 29 quater van de wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer.
De gemeente Beveren kan, mits tussenkomst van de aangestelde sanctionerend ambtenaar, gemeentelijke administratieve sancties opleggen ten aanzien van beperkte snelheidsovertredingen wanneer cumulatief aan volgende voorwaarden is voldaan:
1. Het betreft een snelheidsovertreding waarbij de toegelaten maximumsnelheid met niet meer dan 20 kilometer per uur is overschreden (na correctie met de technische tolerantiemarge);
2. Het betreft een snelheidsovertreding begaan op een plaats waar de snelheid beperkt is tot 30 of 50 kilometer per uur;
3. Het betreft een snelheidsovertreding vastgesteld volgens de voorwaarden, vermeld in artikel 62 van de wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer, met uitzondering van het zesde en achtste lid, met automatisch werkende toestellen, die volledig worden gefinancierd door de lokale overheid;
4. Het betreft een snelheidsovertreding begaan door een meerderjarige natuurlijke persoon of door een rechtspersoon.
5. Het betreft een snelheidsovertreding waarbij niet gelijktijdig een andere overtreding wordt vastgesteld.
§1. De sanctionerende ambtenaar kan overeenkomstig dit reglement bij wijze van administratieve sanctie overgaan tot het opleggen van een administratieve geldboete voor de beperkte snelheidsovertredingen.
§2. De bedragen van de administratieve geldboetes die van toepassing zijn op de beperkte snelheidsovertredingen zijn gelijk aan de bedragen die de Vlaamse Regering bepaalt ter uitvoering van artikel 65, § 1, tweede lid van de wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer.
§3. De administratieve geldboete wordt betaald op de wijze die in het betalingsverzoek is bepaald.
De vaststeller bezorgt een afschrift van zijn proces-verbaal binnen de 14 dagen na vaststelling van de overtreding aan de sanctionerend ambtenaar.
De sanctionerend ambtenaar bezorgt binnen de 14 dagen na de dag van ontvangst van het afschrift van het proces-verbaal, het afschrift daarvan samen met de vermelding van het bedrag van de administratieve geldboete aan de overtreder.
Als de overtreder geen woonplaats of vaste verblijfplaats in België heeft, mag dit afschrift vervangen worden door de informatiebrief, vermeld in artikel 5 van richtlijn 2015/413/EU van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 2015 ter facilitering van de grensoverschrijdende uitwisseling van informatie.
De overtreder dient de boete te betalen binnen de 30 dagen na kennisgeving van de beslissing van de sanctionerend ambtenaar, tenzij schriftelijk verweer werd ingediend bij de sanctionerend ambtenaar binnen diezelfde 30 dagen.
De sanctionerend ambtenaar dient binnen de 90 dagen na de dag van ontvangst van het schriftelijk verweer een beslissing te nemen omtrent de ontvankelijkheid en gegrondheid van het verweer en dient deze beslissing ter kennis te geven van de overtreder binnen diezelfde termijn.
Als de sanctionerend ambtenaar de verweermiddelen onontvankelijk of ongegrond verklaart, brengt hij de overtreder daarvan op de hoogte binnen 90 dagen met de vermelding van de administratieve geldboete die moet worden betaald. De administratieve geldboete wordt betaald binnen de 30 dagen na kennisgeving van de beslissing van de sanctionerend ambtenaar.
Als de sanctionerend ambtenaar binnen 90 dagen na de dag waarop hij de verweermiddelen van de overtreder heeft ontvangen, de verweermiddelen van de overtreder niet onontvankelijk of niet ongegrond verklaart, worden die verweermiddelen geacht aanvaard te zijn.
De beslissing om een administratieve geldboete op te leggen, heeft uitvoerbare kracht als ze definitief geworden is. De voormelde beslissing is definitief op een van de volgende tijdstippen:
1° dertig dagen na de kennisgeving van de administratieve geldboete, vermeld in het artikel 6, tenzij de overtreder binnen deze termijn zijn schriftelijke verweermiddelen bezorgt aan de sanctionerend ambtenaar of beroep aantekent bij de politierechtbank;
2° dertig dagen na de kennisgeving van de beslissing, vermeld in het artikel 8, tenzij degene aan wie de boete is opgelegd binnen deze termijn beroep aantekent bij de politierechtbank.
Als de sanctionerend ambtenaar tijdens de procedure vaststelt dat de voorwaarden om een administratieve geldboete op te leggen niet vervuld zijn, brengt hij de vaststeller van de overtreding daarvan op de hoogte zodat de strafrechtelijke procedure kan worden gevolgd.
De sanctionerend ambtenaar, aangesteld door de gemeenteraad, staat in voor en waakt over de verwerking en afhandeling van de dossiers omtrent de beperkte snelheidsovertredingen die het voorwerp uitmaken van voorliggend reglement. De sanctionerend ambtenaar neemt in volledige onafhankelijkheid de beslissingen.
Tegen een beslissing van de sanctionerend ambtenaar waarbij een administratieve geldboete wordt opgelegd, kan de overtreder, binnen een maand na de kennisgeving van de beslissing volgens de burgerlijke procedure beroep aantekenen bij de politierechtbank. De politierechtbank oordeelt over de wettelijkheid en de proportionaliteit van de opgelegde administratieve geldboete. Hij kan de opgelegde administratieve geldboete bevestigen of herzien. De beslissing van de politierechtbank is niet vatbaar voor hoger beroep.
Het politiereglement betreffende de beperkte snelheidsovertredingen treedt in werking op 1 maart 2024.
Dit reglement wordt bekendgemaakt conform de bepalingen van artikelen 286, §1, 1° en 287 van het Decreet Lokaal bestuur.
Conform artikel 330 van het Decreet Lokaal Bestuur, brengt de gemeente de toezichthoudende overheid op de hoogte van de bekendmaking van dit reglement.