Een belangrijke verwezenlijking van de federale regering is de uitbreiding van het stemrecht voor de Europese verkiezingen naar zestien- en zeventienjarigen. Meer concreet werd door de wet van 1 juni 2022 tot wijziging van de wet van 23 maart 1989 betreffende de verkiezing van het Europees Parlement, teneinde de burgers vanaf de leeftijd van 16 jaar de mogelijkheid te geven om te stemmen de mogelijkheid voorzien om te stemmen voor vier nieuwe categorieën van kiezers:
• De minderjarige Belgen van minstens 16 jaar die op het ogenblik van de verkiezing die in België wonen;
• De onderdanen van de andere lidstaten van de Europese Unie die minstens 16 jaar zijn op het ogenblik van de verkiezing en die in België verblijven.;
• De Belgen van minstens 16 jaar op het ogenblik van de verkiezing die in een lidstaat van de Europese Unie wonen en in een consulaire beroepspost ingeschreven zijn;
• De minderjarige Belgen van minstens 16 jaar op het ogenblik van de verkiezing die in een niet-lidstaat van de Europese Unie wonen en in een consulaire beroepspost
• ingeschreven zijn.
Jongeren die in België willen stemmen voor het Europees Parlement moeten zich in het kiesregister van hun gemeente of in een consulaire post inschrijven. Zodra ze geregistreerd zijn, zijn ze onderworpen aan de verplichting om te stemmen.
Dit is een ronduit positieve evolutie : voor meer democratie, voor meer Europa en voor de jonge generaties. Dit brengt echter ook uitdagingen met zich mee. We willen immers zoveel mogelijk jongeren ook effectief laten gaan stemmen. Hiervoor is het essentieel werk te maken van bewustmaking, een laagdrempelige registratieprocedure, en samenwerking tussen besturen en middenveld.
De applicatie voor de online registratie zal vanaf 1 mei 2023 operationeel zijn, waardoor deze toepassing door Belgische jongeren vanaf 14 jaar en door Europese burgers kan worden gebruikt voor hun inschrijving voor de verkiezing van het Europees Parlement. Dezelfde applicatie zal ook worden gebruikt voor (meerderjarige) Europese en niet-Europese burgers voor de gemeenteraadsverkiezingen die volgend jaar op 13 oktober zullen plaatsvinden. Gedurende de maand maart organiseerde de federale overheidsdienst Binnenlandse Zaken in alle Belgische provincies infosessies rond de verkiezingen van 2024. Het doel was onder meer om een overzicht te geven van de nieuwigheden zoals het uitgebreide stemrecht voor de Europese verkiezingen. Het doelpubliek waren in de eerste plaats de gemeenten.
Alle Belgische gemeenten ontvingen volgens de informatie verstrekt door de federale minister van Binnenlandse Zaken, in april 2023 eveneens een nota met meer uitleg over de administratieve en technische aspecten van de registratieprocedure. In deze nota worden ook de nieuwe inschrijvingsformulieren voorgesteld die op 12 april, bij besluit in het Belgisch Staatsblad zijn bekendgemaakt - meer bepaald door het Ministerieel besluit van 24 maart 2023 tot vastlegging van de modellen van de aanvraag die de Belgische minderjarigen en de niet-Belgische meerderjarigen en minderjarigen van de Europese Unie die in België verblijven, bij het gemeentebestuur van hun hoofdverblijfplaats moeten indienen als zij ingeschreven willen worden op de kiezerslijst die voor de Europese verkiezingen opgesteld wordt, alsook van de modellen van de beslissing waarbij het College van burgemeester en schepenen deze aanvraag goedkeurt of verwerpt
Vanaf mei 2023 kunnen jongeren vanaf 14 jaar zich dus registreren voor de Europese verkiezingen in juni 2024. De betrokken jongeren zullen in het najaar van 2023 ook rechtstreeks door de federale overheid worden gecontacteerd via een brief waarin wordt uitgelegd hoe zij zich kunnen registreren voor de verkiezingen.
Er is hierbij echter ook een zeer grote rol weggelegd voor de lokale besturen: het zijn immers de steden en gemeenten die de praktische registratie van de jongere kiezers zullen opvolgen en die een grote rol kunnen spelen bij het motiveren van zoveel mogelijk jongeren om zich ook werkelijk te registreren. Een aantal steden en gemeenten, zoals Gent en Mechelen, kondigden hiertoe reeds een reeks initiatieven aan.
Al deze voorbereidingen hebben immers pas zin wanneer alle jongeren voldoende geïnformeerd zijn over de mogelijkheid tot registratie en wanneer er zoveel mogelijk van hen ook werkelijk de keuze hebben gemaakt om zich te registreren. Hier ligt er een grote kans voor onze gemeente om de stem van onze jongeren maximaal te laten horen bij de volgende Europese verkiezingen.
Voorstel van besluit:
• De gemeenteraad vraagt het college zoveel mogelijk initiatieven te nemen om de registratiegraad van jongeren op te krikken;
• De gemeenteraad vraagt het college om in te zetten op samenwerking met scholen, jeugdraad en jeugdverenigingen om dit te bereiken;
• De gemeenteraad vraagt het college om de registratie te promoten door ze in de scholen en in jeugdverenigingen zelf te organiseren;
• De gemeenteraad vraagt het college om indien nodig na de federale brief nog een extra brief te sturen naar de doelgroep, dichterbij de registratie deadline;
• De gemeenteraad vraagt het college om in de aanloop van de verkiezingen zelf de organisatie van debatten en informatiemomenten mee te ondersteunen.
huishoudelijk reglement gemeenteraad
het verzoek van Groen met betrekking tot motie - voor een massale registratie van jongeren voor de Europese verkiezingen te behandelen.